Wymiana tradycyjnej żarówki na żarówkę LED

Wymiana żarówki na LED - Musisz to wiedzieć

Instalacja elektryczna, a żarówka LED

Żarówki LED współpracują z tradycyjnymi instalacjami elektrycznymi, zgodnie z zakresem napięć zawartych na opakowaniu. Jednakże – nie wszystkie żarówki LED przystosowane są do współpracy ze ściemniaczami światła. Informacje o takiej współpracy zawarte są na opakowaniu lub specyfikacji technicznej. W przypadku instalacji elektrycznej wyposażonej w ściemniacze światła upewnij się, że kupowany produkt może z nimi współpracować. Warto również sprawdzić jakie jest minimalne obciążenie prądowe użytego ściemniacza (często zapominamy, że diody LED podczas pracy wymagają niewielkiego obciążenia prądowego). Ponadto – w przypadku podłączenia przewodu fazowego bezpośrednio do żarówki, niektóre modele żarówek LED mogą żarzyć się z minimalnym natężeniem światła. Rozwiązaniem może być podłączenie przewodu fazowego do włącznika. Podobne zjawisko może wystąpić w przypadku, gdy włącznik wyposażony jest w podświetlenie. Tutaj rozwiązaniem może być usunięcie diody podświetlającej włącznik, bądź wymiana włącznika na model bez podświetlenia.

Czy żarówki LED wymagają chłodzenia? 

TAK. Wprawdzie elementy elektroniczne, jakimi są m.in. diody LED nie emitują takich ilości ciepła jak tradycyjne żarówki, natomiast ich parametry pracy, a przede wszystkim żywotność drastycznie maleją przy wysokich temperaturach (dla LED to już temperatury powyżej 500C, wewnętrzna temperatura na poziomie 800C może spowodować trwałe uszkodzenie elementu). Konstrukcyjnie konieczność chłodzenia wymusza dużo większe gabaryty źródeł światła wykorzystujących technologię LED w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami, a także wynikającymi z rozmiarów samej diody. Dotyczy to przede wszystkim nowoczesnych diod wysokiej mocy (HIGH POWER LED), ale również COB czy SMD. Dlatego źródła światła wykonane w oparciu o technologię LED bardzo często mają wykonane obudowy w formie metalowych radiatorów lub innych tworzyw dobrze odprowadzających ciepło, a powierzchnia radiatora zajmuje dużą część powierzchni zewnętrznej źródła światła. W szczególnych przypadkach, gdy stosowana jest bardzo duża moc urządzeń świetlnych, wymagane może być dodatkowe, wymuszone chłodzenie (np. strumieniem powietrza). W wysokich temperaturach otoczenia oświetlenie LED może się nie sprawdzić, lub wymagać będzie dodatkowego wymuszonego chłodzenia. Odwrotnie – w warunkach niskich temperatur sprawdzi się bardzo dobrze, pod warunkiem, że nie będzie narażone na kondensację wilgoci.

Jak postępować z żarówką LED? 

Żarówka LED (czy każde inne źródło światła LED – świetlówka LED, zintegrowana oprawa LED, etc.) to nic innego jak zespół elektroniczny składający się z szeregu mniejszych podzespołów, zamkniętych w obudowie (z tworzywa sztucznego, metalu i szkła). Jak każdy wyrób elektroniczny wymaga odpowiedniego traktowania. Układy elektroniczne są bardzo wrażliwe na oddziaływanie mechaniczne, termiczne czy gwałtowne zmiany warunków atmosferycznych. W warunkach domowych można zrobić ciekawy eksperyment. Wystarczy do dwóch oprawek użyć dwóch żarówek – zwykłej żarnikowej dużej mocy (np. 100-150W) oraz dowolnej LED. Po niedługim okresie wspólnego użytkowania żarówka LED zostanie uszkodzona na wskutek oddziaływania termicznego zwykłej żarówki. Użytkownicy bowiem zapominają, że podzespoły elektroniczne źle znoszą wysokie temperatury. Układy elektroniczne nie tolerują wilgoci. Urządzenia do pracy w wilgotnym środowisku charakteryzują się wysokim parametrem IP (właściwie min to IP 44). W przypadku produktów IP 00 czy IP 20, są to produkty do pomieszczeń suchych. Nie nadają się do pracy zewnętrznej czy w pomieszczeniach wilgotnych (np. kuchnia, łazienka, piwnica). Inny problem to kondensacja wilgoci wewnątrz produktu. Zjawisko to występuje w chwili, gdy z zimnego pomieszczenia wnosimy urządzenia do pomieszczenia ciepłego – różnica temperatur (im wyższa tym gwałtowniej występuje to zjawisko) powoduje kondensacje wilgoci wewnątrz, także na stykach elektrycznych, co może powodować zwarcie bądź gwałtowne naprężenia termiczne i w konsekwencji doprowadzić do uszkodzenia urządzenia. Dlatego – przed użyciem urządzenia wewnątrz ciepłego pomieszczenia, należy odczekać do wyrównania temperatur urządzenia i otoczenia. Zwykle wystarczy godzina. Podobnie złym pomysłem będzie zastosowanie żarówki LED np. w okapie kuchennym, zwłaszcza, jeśli żarówka LED nie jest wykonana w wariancie hermetycznym. Tutaj destrukcyjny wpływ na źródło LED będzie miała zarówno temperatura, jak i wilgoć, a także m.in. tłuszcze występujące w oparach, które oklejając radiator będą powodowały zmniejszenie powierzchni chłodzenia źródła światła. Bardzo ważnym elementem, który może doprowadzić do uszkodzenia źródła światła LED jest jego poprawny montaż. W przypadku połączeń gwintowanych (E14, E27) czy bagnetowych (GU10, MR16) montaż należy przeprowadzić ostrożnie, ale w sposób uniemożliwiający pozostanie szczelin – żarówka musi być dokręcona do końca aby zapewnić skuteczne połączenie miejsca styku, w przeciwnym razie może dojść do przeskoku łuku elektrycznego, a w konsekwencji uszkodzenie termiczne urządzenia. Żarówkę LED (podobnie zresztą jak i zwykłą żarówkę, czy świetlówkę kompaktową) można w łatwy sposób uszkodzić również mechanicznie. Upadek z wysokości nawet 1 m, nawet jeśli uszkodzeniom nie uległa obudowa, może doprowadzić do uszkodzeń mechanicznych, np. wewnątrz układu zasilającego. Przykładów braku odporności można jeszcze mnożyć wiele.

Wymiana żarówek

Generalnie wymiana tradycyjnej żarówki na żarówkę LED nie nastręcza żadnych trudności. Może ją wykonać każdy, nie mniej – jeśli nie czujesz się na siłach, skorzystaj z pomocy osoby trzeciej (najlepiej elektromontera / elektryka). Czynności związane z wymianą są identyczne, jak w sytuacji wymiany zwykłej żarówki czy świetlówki kompaktowej. W zależności od systemu montażowego (gwint, bagnet) odkręcasz zwykłą żarówkę i w jej miejsce wkręcasz żarówkę LED lub demontujesz żarówkę z mocowania bagnetowego i w to miejsce montujesz odpowiednią żarówkę LED. Jedyne na co należy zwrócić uwagę to wymiary zewnętrzne żarówki tradycyjnej – wymiary żarówki LED znajdziesz na opakowaniu (lub w specyfikacji technicznej), sprawdź czy zamawiana żarówka gabarytowo zmieści się w miejscu żarówki tradycyjnej. UWAGA – przy wymianie żarówek instalacja powinna być wyłączona, najlepiej wyłączyć stosowny wyłącznik prądowy / bezpiecznik w tablicy rozdzielczej instalacji.